Paardenrassen

Exmoor pony










De Exmoor is een kleine maar oersterke pony. Ze vallen op door hun vaak donkere kleur met meelsnuit. Het zijn veelzijdige en betrouwbare rijpony’s voor kinderen.

De Exmoor is een van de bekendere wilde pony´s van Europa. Oorspronkelijk kwamen ze voor in heel Engeland, maar alleen in het zuidwesten van Engeland, het gebied dat Exmoor heet, zijn ze niet weggekruist met andere paardenrassen. De Exmoorpony is naar dit gebied vernoemd. Het gebied Exmoor is erg heuvelachtig en bestaat voor het grootste deel uit heide en moerassen. Men vindt hier nog steeds de meeste Exmoor pony’s, hoewel er ook enkele door particulieren worden gefokt. Het ras is het oudste ponyras uit Engeland en waarschijnlijk de best bewaarde wilde voorouder van de gedomesticeerde pony- en paardenrassen.

Ze lijken erg op de grottekeningen van wilde paarden uit de ijstijd en op het Przewalskipaard, dat echter twee chromosomen meer heeft en een ander mitochrondiaal dna dan welk ander paard dan ook. Op grond hiervan denkt men tegenwoordig dat niet het Przewalskipaard, maar de Exmoorpony de best bewaarde wilde voorouder is van de gedomesticeerde pony's en paarden. Door de geïsoleerde ligging van hun natuurlijke leefomgeving is de Exmoor niet of nauwelijks beïnvloed door andere rassen. Hun primitieve trekjes hebben ze dan ook grotendeels behouden. Hierdoor zijn de pony’s enorm winterhard en ongevoelig voor allerlei paardenziektes. Ze kunnen zich zelfs in strenge winters redden zonder beschutting of extra voedsel. Pony’s van het Exmoor type worden voor het eerst genoemd in de Romeinse tijd en waarschijnlijk hebben ze in het Bronzen tijdperk al karren getrokken. Ook kwamen ze al voor in het register van landerijen – The Domesday Book - in 1086.

De Exmoor pony’s hebben veel hardheid en lef waardoor ze rond 1820 werden gebruikt om jachtpaarden te verbeteren. In 1921 werd The Exmoor Pony Society opgericht door Reginald Le Bas. Het doel was om het fokken van Exmoor pony’s te bevorderen en te specialiseren. In 1963 werd het eerste hengstenboek uitgebracht.

Vroeger waren er nog echt wilde kuddes, maar na de Tweede Wereldoorlog was het ras bijna geheel verdwenen. Het heeft zelfs op de lijst van The Rare Breeds Survival Trust gestaan. Inmiddels gaat het redelijk goed en zijn er wereldwijd rond de 2000 raszuivere Exmoor pony's.

Er bestaan geen wilde kuddes meer, maar de pony's grazen nog wel wel steeds op de heide in Exmoor. Hier worden ze gefokt en geregistreerd door mensen. Er wordt geprobeerd om zich zo weinig mogelijk met de pony's te bemoeien. Slechts een keer per jaar worden ze allemaal bij elkaar gedreven. Ze worden dan gekeurd en door strenge selecties worden alleen de pony’s die helemaal aan het Exmoor type voldoen ingeschreven in het stamboek. Bij de inschrijving krijgen de pony's een brandmerk op de linkerschouder. Dit is een ster, het symbool van de vereniging. Onder de ster komt het nummer van hun kudde. Op de linkerbil wordt het persoonlijke nummer van de pony binnen zijn kudde gezet. Jonge hengsten die niet aan de rasstandaard voldoen worden gecastreerd. Sinds het jaar 2003 worden de pony’s niet meer gebrandmerkt. Ze krijgen nu een microchip in de hals.

n Engeland is een Exmoor Stamboek. Dit is The Exmoor Pony Society. Elk jaar in mei organiseren zij een grote hengstenparade. In augustus is er elk jaar een grote show in Exford. Hier kan iedereen zijn Exmoor pony aanbieden aan de jury, zowel in de bereden rubrieken als aan de hand. De pony’s kunnen dan premies verdienen. Sinds 2008 is er in Nederland het Samenwerkingsverband Exmoorpony, dat streeft naar het behoud van de wilde eigenshappen en raszuiverheid van deze wilde oerpony. Het Samenwerkingsverband Exmoorpony werkt samen met de Engelse Exmoor Pony Society. Meer dan 90 procent van de in Nederlandse natuurgebieden lopende Exmoorpony´s neemt deel aan het fokprogramma van Samenwerkingsverband Exmoorpony.

De Exmoor is geen grote pony. Merries mogen tussen de 116,8 en 127 cm groot zijn. Hengsten en ruinen mogen iets groter zijn, namelijk tussen de 119,4 en 129,5 cm.

De pony’s zijn vooral bruin of valk, maar donkerbruin komt ook voor. Ze hebben zwarten punten rond de ogen, op de neus en op de flanken. De buik en de binnenkant van de dijen zijn veel lichter gekleurd. Rondom de neusgaten hebben de pony’s een grijsbruine kleur die erg op meel lijkt. Dit wordt een meelsnuit genoemd, het is echt het kenmerk van de Exmoor pony. Andere witte aftekeningen zijn niet toegestaan.

De Exmoor heeft een elegant hoofd met wijde neusgaten, de ogen zijn groot en sprekend. Ze hebben kleine, beweeglijke oortjes. De hals is kort en breed, geplaatst op een stevig lichaam met een diepe borst. De schouders zijn redelijk schuin. De pony’s zijn goed geribd en hebben een brede, vlakke rug. De benen zijn kort en hard. De hoeven zijn klein en zeer gezond. Door hun woeste leefomgeving zijn ze goed aangepast aan barre weersomstandigheden. Zo krijgen ze in de winter een enorm dikke wintervacht. Deze bestaat uit een dubbele laag. De onderlaag is kort en wollig. De toplaag bestaat uit langere haren en is vettig. Dat houdt de regen en kou buiten en de warmte binnen. In de zomer heeft de vacht een koperachtige glans. De pony’s hebben - in vergelijking met andere rassen – een zwaar bovenste ooglid. De Engelsen noemen dit "paddenogen". Het zware ooglid beschermt de ogen tegen regen, sneeuw en wind.

De gangen van de Exmoor zijn ruim en ze hebben een groot uithoudingsvermogen. Als laatste heeft de Exmoor nog een speciaal kenmerk. Ze hebben namelijk zeer diep geimplementeerde kiezen, net als het Przewaslkipaard en pleistocene fossielen van paarden.

De Exmoor is vrolijk, intelligent, vriendelijk en vlug. Ze zijn erg taai en sterk, waardoor ze het gewicht van een volwassen ruiter kunnen dragen. Het zijn betrouwbare en lieve rijpony’s voor kinderen, mits de pony van jongs af aan mensen gewend is.

De Exmoor pony's zijn van nature intelligent en vriendelijk. Het zijn vlugge dieren met lef. Als ze van jongs af aan aan mensen zijn gewend zijn ze ook als rijpony zeer geschikt. In Nederland worden deze pony´s vooral gebruikt voor de begrazing van natuurgebieden. Ecoplan Natuurontwikkeling BV heeft daarvoor 55 pony’s in het bezit. Ze worden ook door particulieren gehouden.

In Engeland werden ze vroeger op boerderijen gebruikt voor het trekken van de karren, ploegen, en het rondbrengen van de post. Nu wordt het ras gebruikt als rijpony in alle disciplines: Dressuur, springen en mennen, maar ook in de cross voelt een Exmoor zich thuis. Dankzij de vechtlust en het atletisch vermogen, maakt het hem ook tot wedstrijdpony geschikt.


Exmoor


Exmoor in de winter